माजलगाव धरण

माजलगाव येथील धरण हे सिंदफणा नदीवर बांधले असून, हे धरण बांधण्याचा मुख्य उद्देश म्हणजे सिंचन आणि विद्युत निर्मिती होय. हे धरण माजलगाव शहरापासून चार किलोमीटर दूर आहे. आणि अलीकडच्या काळात पिण्यासाठी देखील या धरणाचे पाणी वापरत आहेत.

       माजलगाव येथील धरण बांधकाम करण्याची सुरवात हि 1977 साली झाली होती व साधारण 1986 साली या धरणाचे बांधकाम पूर्ण झाले आहे. जवळपास 3840 चौरस किलोमीटर परिसर पाणलोट क्षेत्र या धरणा ने व्यापले आहे. धरणाची एकूण जल संग्रह क्षमता हि 454 दशलक्ष घण मीटर एवढी असून त्या पैकी 312 दसलक्ष घनमीटर उपयुक्त साठा या जलाशयात उपलब्ध आहे.

      या धरणाची उंची नदी पात्रापासून साधारण 31 मीटर उंच असून, लांबी हि 4668 मीटर आहे. सांडव्याची लांबी साधारण 239 मिटर एवढी आहे.

      धरणामध्ये एकूण बुडणरे क्षेत्र हे 7813 हेक्टर एवढे आहे, या धरणा मध्ये जवळपास 20 बुडीत गावे आहेत. या धरणासाठी 5600 tmc मातीकाम झाले असून 116 tmc दगड काम झाले आहे. 

      पैठण च्या नाथ सागरातून उजव्या कालव्याचे पाणी या धरणाला मिळते. एकूण 13 लक्ष हेक्टर लाभक्षेत्र असून, पैकी सव्वा लाख हेक्टर लागवडी साठी लाभ क्षेत्र होय आणि सिंचनासाठी जवळपास 1 लाख हेक्टर उपयुक्त झालेले आहे. त्याच बरोबर विद्युत निर्मिती साठी सुद्धा या धरणाचा वापर होतो. त्यासाठी तीन संच बसवले असून त्यामधून साधारण 2250 किलो वॉट विद्युत निर्मिती होते. 

       तर अशी ही माजलगाव धरणाची एकूण माहिती असून तालुक्यातील मोठ्या प्रमाणात शेतकरी या धरणामुळे सुजलाम सुफलाम झालेले आहेत.

जुना मारुती मंदिर माजलगाव

 माजलगाव शहर हे बीड जिल्ह्यातील एक तालुका आहे, माजलगाव दोन भागात विभागले आहे जसे की जुने माजलगाव आणि नवीन माजलगाव. जुना माजलगाव म्हणजे झेंडा चौक परिसर आणि नवीन माजलगाव हे हनुमान चौक पासून केसापुरी कॅम्प पर्यन्त. तर जुना मारुती मंदिर हे देखील जुने आहे म्हणजे खूप वर्षांपूर्वी हे मंदिर बांधण्यात आले आहे. 

           जुना मारुती ला साधारण मी सहावी ला असल्यापासून दर शनिवारी दर्शन करण्यासाठी जात असे कधी सायकलवर कधी पायी. येथे दर्शनाला गेल्यास खूप शांत आणि प्रसन्न वाटते. या मारुती वर माजलगाव वासीयांची खूप श्रद्धा आहे. दर शनिवारी आणि आमावस्या दिवशी लोक आवर्जून वेळात वेळ काढून येथे दर्शनाला जातात. 

         या मारुतीला जाण्यासाठी दोन मार्ग आहेत एक म्हणजे जुन्या माजलगाव म्हणजे झेंडा चौकातून सरळ खाली जावे लागते, पुढे सिंदफना नदी पात्रातून रस्ता केलेला आहे तो रस्ता ओलांडून मारुतीला जाता येते, नदीला थोडे पाणी असते परंतु ते पाणी फार खोल नसते अगदी खूप झाले गुडघ्या इतके, हे पाणी सहज ओलांडून आपण जुन्या मारुतीला जाऊ शकतो. दुसरा मार्ग म्हणजे तेलगाव रोड वरील पूल ओलांडून परभणी चौकातून सरळ पाथरी रोड ने जाणे वाटेत एक किलोमीटर च्या जवळपास डाव्या बाजूला दक्षिण मुखी मारुतीला जाण्यासाठी एक कमान लावली असून तेथून देखील आपण या दक्षिणमुखी मारुती चे दर्शन घेण्यासाठी जाऊ शकतो. 

        या मारुतीला हनुमान जयंतीला महाप्रसाद असतो भल्या पहाटे भाविक दर्शनासाठी येतात. मारुतीचे मंदिर खूप सजवले जाते. लायटिंग मंडप, हनुमान चालिसा पठण वगैरे कार्यक्रम इथे होतात. नदीपात्रातील रस्ता साफ करून त्या पूर्ण रस्त्यावर पाणी मारून स्वच्छ रस्ता केला जातो. 

       सध्या या मारुतीच्या मंदिर परिसरात अगोदर च्या तुलनेत खूप बदल झाले आहेत जसे की भव्य सभामंडप मंदिरासमोर बांधला असून दोन्ही मार्गाकडून येणाऱ्या रस्त्यावर कमानी बांधल्या आहेत, मंदिराच्या सभोवताली लोखनडी पाईपचे कुंपण केले आहे, मंदिर परिसरात लहान मुलांसाठी घसरगुंडी करण्यात आली आहे.

       या मंदिर परिसरात एक लिंबाचे झाड आणि एक हपसा आहे त्याचे पाणी हमखास गोड लागते. नदी पात्रातील रस्ता नदीला पूर आल्यावर बुजून जातो म्हणून भाविकांसाठी पर्यायी रस्ता जो कि पाथरी रोड वरून करण्यात आलेला आहे, या मार्गे लोक दर्शनासाठी जाऊ शकतात. तर असे हे माजलगाव चे जुने हनुमान मंदिर आहे, जे कुणी अजूनही गेले नसतील त्यांनी अवश्य या दक्षिणमुखी मारुतीचे दर्शन घ्यावे.

आपला विश्वासु,

💐💐💐💐

लेखक,

ज्ञानेश्वर पांचाळ,

रा. माजलगाव.